Καντο ... ΒΟΥΚΙΝΟ !

Επισκεψεις....!

Ο Καιρος στη Γριβα !

Ψαχτηρι ...

Παρασκευή 25 Μαΐου 2012

Το Κουρμπάνι στη Γρίβα … της Αναλήψεως (Ετήσιο) !


Στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου στη Γρίβα, οι κάτοικοι την ημέρα της Αναλήψεως, γιορτάζουμε το «Κουρμπάνι».
Το «Κουρμπάνι» (1) , δηλαδή το συμποσιακό φαγητό κοινής εστιάσεως των χριστιανών (2) , είναι κληρονομικό έθιμο.
Σύμφωνα με το έθιμο οι κάτοικοι του χωριού -μια φορά το χρόνο- με κοινή χρηματική συνεισφορά ή από τάματα των πιστών , αποφάσιζαν όλοι μαζί να φτιάξουν φαγητό «υπέρ υγείας» (3) αφιερωμένο στα παιδάκια του χωριού (4).
Οι προσφορές είναι αρνάκια και όλες οι νοικοκυρές του χωριού συμμετέχουν στην παρασκευή του γεύματος, προσφοράς.

Χρονικό

Η ημέρα ξεκινά στις 08:30 με την Θεία Λειτουργία στο Ναό όπου ευλογείται ο άρτος του κουρμπανιού που προσφέρεται από τις γυναίκες (είτε αυτός αγοράστηκε είτε ζυμώθηκε παραδοσιακά). Έπειτα συγκεντρώθηκαν 21 (5) ή 27 τα αρνάκια (… ή από προσφορές ή από συμπληρωματική δωρεά τις εκκλησίας ), το Λάδι, τα πράσινα κρεμμύδια, το κόκκινο πιπέρι και ο δυόσμος.
Αφού σφαχτούν τα αρνάκια, τα τεμαχίζουν και τα μαγειρεύουν σε μεγάλα καζάνια. Στην συνέχεια προσθέτουν τα πράσινα κρεμμύδια, αλάτι, κόκκινο πιπέρι και δυόσμο, ετοιμάζοντας έτσι το «κουρμπάνι».
Τα εντόσθια και οι συκωταριές τηγανίζονται χωριστά και στις 12:00 έρχονται τα παιδιά του χωριού να γευματίσουν με τον άρτο που τους μοιράζεται. Στους ήχους της καμπάνας, 3 το μεσημέρι, «ο Ιερέας ευλογεί το φαγητό» (6) δίνοντας έτσι την έναρξη της μοιρασιάς του φαγητού. Στην αρχή οι γυναίκες και τελευταίοι οι άντρες, οι οποίοι και προσφέρουν χρήματα στην εκκλησία εκφράζοντας έτσι και έμπρακτα τις ευχαριστίες τους. Όλοι υπομονετικά περιμένουν την σειρά τους. Η προσέλευση δε όλων των κατοίκων στον αυλόγυρο της εκκλησίας τους δένει και διατηρεί το έθιμο των πατεράδων και των παππούδων μας ζωντανό. Το έθιμο διατηρείται για αιώνες και έφτασε μέχρι την εποχή μας ως μέσον εξασφάλισης των αγαθών και της ίδιας της ζωής. Δεν πρέπει εξάλλου να παραβλέπεται ο ψυχαγωγικός – συμποσιακός χαρακτήρας του κουρμπανιού σε μία εποχή λιτοδίαιτης φτώχιας και στέρησης παλαιοτέρων χρόνων.
Υπόμνημα
  • (1) Κουρμπάνι – προέρχεται από την τουρκική λέξη kurban, που σημαίνει θύμα – τιμάται το ζώο που θυσιάζεται, καθώς και η θυσιαστική λειτουργία στο σύνολο της.
  • (2) Η διανομή του κρέατος, μαζί με άρτο, προσδίδει στο Κουρμπάνι χαρακτήρα θρησκευτικού γεύματος, ανάλογου με τις «αγάπες» των πρώτων χριστιανικών χρόνων…και τις εθλογίες της Ορθόδοξης εκκλησίας.
  • (3) Εικάζεται ότι επί τουρκοκρατίας, μεγάλο κακό έπληξε το χωριό. Η αρρώστεια που εμφανίστηκε χτύπησε πολλούς Γριβιώτες. Το δυστύχημα όμως ήταν ότι αι μεταξύ των ασθενών ήταν πολλά παιδιά. Πολλά παιδιά πέθαιναν από την εξοντωτική ασθένεια και την ασιτία.  Τότε οι γονείς των παιδιών στράφηκαν στην εκκλησία και για να σταματήσει αυτό το κακό και έκαναν ως τάμα αρνάκια ώστε να φτιάξουν ένα ομαδικό γεύμα, το κουρμπάνι. (Ο ζωμός από το βραστό κρέας πάντοτε αποτελούσε ιάσιμη τροφή).
  • (4) Παράλληλα βέβαια λειτουργεί στο όλο έθιμο και απόηχος αρχαϊκών αντιλήψεων και δοξασιών, που δίνουν στο κρέας εξαίρετες ιδιότητες δύναμης και υγεία.
  • (5) Ο αριθμός των αρνιών είναι πάντα μονός.
  • (6) Το κουρμπάνι με μορφή κοινής εστιάσεως, έχει γίνει ευρύτερα αποδεκτό και από την Εκκλησία, η οποία και ευλογεί, όπως ήδη γνωρίζουμε, το κρέας με ειδική ευχή: «Επίσκεψαι, Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Θεός ημών, τα εδέσματα των κρεών και αγιάσον αυτά…».

Ιστορική έρευνα. (Διαδόσεις. Παραδόσεις. Μυθική διασταση.)

  • Το έθιμο εδραιώθηκε επί τουρκοκρατίας όταν οι Τούρκοι επέτρεψαν στους Έλληνες θρησκευτική εκδήλωση ανάλογη με τη δική τους, το “Μπαϊράμι”. Οι Έλληνες μην έχοντας άλλη ευκαιρία για ομαδική συγκέντρωση, άρπαξαν την ευκαιρία, και δέχτηκαν ευχαρίστως το έθιμο στη γιορτή του Αγίου Αθανασίου αρχικώς και επεκτείνοντάς το  στη γιορτή της Αναλήψεως, προσδίδοντας έτσι ιδιαίτερη βαρύτητα αποφεύγοντας μελλοντική ακύρωση.
  • Επι Τουρκοκρατίας δόθηκε εντολή από τον Μπέη του Πενταλόφου να σταματήσει το έθιμο (αποτρέποντας τις μαζώξεις) με αποτέλεσμα πολλά παιδιά να αρρωστήσουν ξανά και να πεθάνουν. Παράλληλα βέβαια είχε εντοπιστεί ότι η αρχική πηγή ύδρευσης της Γρίβας μετέφερε βαρέα μέταλλα και θα μπορούσε να αποτελέσει αιτία της ασθένειας. Κατόπιν παράκλησης, επετράπη πάλι η συνέχισή του κουρμπανιού και εντέχνως άλλαξε και η υδροδότηση της Γρίβας από άλλη πηγή, την μέχρι σήμερα πηγή της.

 ΦΩΤΟ : Κιόση Λίνα
 















































Δεν υπάρχουν σχόλια: